By Glütensiz Beslenme Nedir ve Kimler için Uygundur?
Glütensiz beslenme, glüten içeren besinlerin beslenme düzeninden tamamen çıkartılmasını ifade eder. Bu beslenme düzeni çölyak hastalığı ve glüten duyarlılığı bulunan kişiler için bir tedavi biçimi olarak tavsiye edilir. Glütensiz beslenmenin uygulanmasındaki amaç, hastalığın var olan belirtilerini kontrol altına almak ve hastaların yaşam kalitelerini artırmaktır. Yani glütensiz beslenme diyeti zayıflama amacıyla değil, tedavi amacıyla uygulanmaktadır.
Çölyak hastalığı veya glüten duyarlılığı olmayan bireylerin beslenme düzeninden glüteni çıkarmalarının kanıtlanmış bir faydası yoktur. Glüten içeren besinler, B grubu vitaminlerinden ve posadan yana zengin oldukları için gerçekten gerekmediği sürece glütensiz beslenmek önerilmemektedir.
Glütensiz Diyette Nelere Dikkat Edilmelidir?
Glütensiz beslenme diyeti yaparken yetersiz lif alımından dolayı bağırsak sorunları yaşamamak için dikkat etmeliyiz. Lif bakımından zengin meyve ve sebze tüketimini kesinlikle göz ardı etmemeliyiz. Bunun için günlük yaşantımızı etkilemeyecek çözümler üretebiliriz. Protein, vitamin ve mineral içeriği yüksek olan sebzeleri; yemeklerin veya salataların aralarına, güne başlarken veya gün aralarına ekleyerek glütensiz beslenme sebebiyle alamadığınız besin öğelerini telafi edebiliriz.
Glütensiz beslenirken mutfağınızda da almamız gereken bazı önemler olduğunu unutmamalıyız. Un ve pasta mamulleri (kabartma tozu, maya, susam, haşhaş, vs.) gibi glüten içermeyen gıda maddeleri daima çok iyi paketlemiş olmalıyız ve glüten içerikli gıdalardan ayrı ortamlarda saklamalıyız. Zira daha önceki yazılarımızda detaylı bir şekilde belirttiğimiz çapraz bulaşma riski, en çok bu tür dikkatsizlikler esnasında görülmekte. Yemek pişirmeye başlamadan önce mutfak tezgâhlarının, mutfak aletlerinin, fırının, fırın tepsilerinin, çırpma telinin, yemek kaşıklarının güzelce temizlenmesi gerekir. Böylece glütensiz diyet uygulayan kişiler için potansiyel bir çapraz bulaşma tehlikesini önleyebilirsiniz. Havadaki un, partikül bulaşmış mutfak araç ve gereçlerinin kullanılması ve yetersiz temizlik glütensiz ürünlerin çapraz bulaşmasının başlıca nedenleridir.
Glüten İçeren Yiyecekler Nelerdir?
Buğday, arpa, çavdar ve bu ürünlerin mahsullerinde bulunan glüten, bazen hiç tahmin etmeyeceğiniz gıdalar içerisinde dahi karşınıza çıkabilir. Glüten, sadece tahılların içinde bulunmaz, aynı zamanda farklı amaçlarla kullanılabilen ve dışardan eklenilebilen bir protein kaynağıdır. Örneğin; yiyecekleri lezzetlendirmek için kullandığınız bir baharat karşımı ya da sosta glütene rastlayabilirsiniz. Bu sebeple, özellikle paketli, işlenmiş gıda alışverişlerinizde mutlaka ürün içeriğini okumalısınız. Glütensiz beslenmede yapılan en büyük hatalardan biri de farkında olmadan glütensiz ve glütenli gıdaları bir araya getirmektir. Un kavurduğunuz bir kaşıkla, sebze yemeğini karıştırmak ya da normal ekmekle tost yaptığınız bir tost makinesinde glütensiz ekmekle tost yapmak gibi ufak detaylara da dikkat etmelisiniz. Uzmanlar, glütensiz diyet yaparken mümkün olduğunca yemek pişirmede kendinize ait araç/ gereçleri ayırmamızı, glüteni üzerinde uzun süre tutabilen tahta kaşıkları da kullanmamanızı öneriyor.
Glütensiz Diyette Kaçınılması Gereken Gıdalar
Glütensiz diyetlerinizde, glüten içeren etiketli ürünlerden, buğday, arpa ve çavdar unları içeren ekmeklerden uzak durmalısınız. Sosis, salam, hazır çorbalar gibi gıdalar, içerisinde inceltici ve yağ tutucu olarak glüten içerdikleri için bu besinleri de tüketmekten kaçınmalısınız.
