By Karadeniz Mutfağı denilince sayılabilecek birçok ürün bulunsa bile şüphesiz bu ürünlerden akla ilk gelenlerinden biri mısır olacaktır. Mısır, Karadeniz bölgesinde kitlesel olarak üretilip Türkiye’nin diğer bölgelerinde kullanılmak üzere dağıtılmakla birlikte bireysel olarak da Karadeniz halkı tarafından üretilip kullanılmaktadır. Sanayi ve endüstri maksatlı kullanımları dahil olmak üzere mısırın kullanıldığı 4.000’den fazla ürün bulunmaktadır. Burada dikkate alacağımız tarafıyla mısır, Karadeniz Mutfağının sevilen ve vazgeçilmez bir parçası, Karadeniz halkının mutfaklarında yılın her döneminde çeşitli şekillerde kullandığı gastronomi ürünüdür. Karadeniz Mutfağında tatlısından mezesine, ana yemeğinden ara sıcağına kadar uzanan oldukça geniş bir skalada mısırla karşılaşmak mümkün.
Mısır mı Lazut mu?
Her ne kadar mısırın Amerika kıtasından dünyanın farklı bölgelerine yayıldığı kabul edilse de Karadeniz bölgesindeki kültüre yerleşmesi ve vazgeçilmez bir parçası haline gelmesi neticesinde Türkiye’nin geri kalanındaki isimlerinden farklı bir isimle anılmaktadır. Karadeniz bölgesinde yaygın olarak mısır “lazut” ismiyle anılır. Bu kullanım günümüzde de geçerliğini korumakla birlikte İstanbul ağzına yerleşen kullanımları mısır ve “mısır buğdayı” olarak geçer. Ek olarak Şemsettin Sami’nin Kamus-i Türki’sinde mısır “sarı ve büyücek yassı taneli hububat türü” olarak tanımlanmıştır. Mısır kelimesi Arapça kökenlidir ve dilbilimcilerin kanaatlerine göre bu ismi Suriye ve Mısır bölgelerinden Osmanlı Devleti’ne geçtiği için almıştır.
Mısır Neden Karadeniz’de Yetişir?
Her bitkinin yetiştirilmesi için ihtiyaç duyulan uygun ortamın sağlanması gerekmektedir. Bu ortamın bileşenleri olan iklim, toprak ve yağışın doğru olması hem bitkinin yetişmesi hem de verimli olması bakımından son derece önem arz eder. Mısır söz konusu olduğunda, bu bitkinin sıcak ve nemli bölgelerde yetiştiğini söyleyebiliriz. Özellikle yağışı sevmesi, en uygun yetişme sıcaklığının 16 ile 18 derece arasında olması bakımından mısırın Türkiye’de en iyi yetişebileceği yer elbette Karadeniz bölgesidir. Daha da özel olarak ifade etmek gerekirse Doğu Karadeniz’in sahil kesimleri mısır üretimi için optimal olarak kabul edilebilir. Coğrafi şartların bir sonucu olarak Karadeniz bölgesinde yetiştirilen mısır, bir endüstri ürününden fazlası haline gelerek hem Karadeniz halkının gündelik hayatına hem de Karadeniz Mutfağına güçlü bir şekilde nüfuz etmiştir.
Taneleri Altın
Karadeniz Mutfağına bu denli yerleşmiş hem kendisi şekillenmiş hem de mutfak kültürünü şekillendirmiş olan mısırın Karadeniz halkı ve mutfağı için çok büyük anlamlar ifade etmektedir. Mısırdan elde edilen mısır bulguru, mısır unu gibi birbirinden farklı maksatlara kullanmaya uygun temel gastronomi elementleri çeşitli yöntemler kullanılarak Karadeniz Mutfağı denilince akla gelen lezzetleri ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca Karadeniz bölgesinin ekonomik anlamda gelişmesini sağlayan bu ürünün ifade ettiği anlamı ancak tanelerinin altın olduğunu söylersek karşılayabiliriz. Gelecek yazılarımızda bu üründen elde edilen mısır ekmeği ve mısır tatlısı gibi Karadeniz Mutfağına dair ürünleri inceleyeceğiz.
